الگوی تشکیل شرکت ها و کسب و کارهای کوچک در کشورهای ثروتمند و در حال توسعه از جنبه های مختلف با هم متفاوت است. در کشورهای در حال توسعه سرعت تشکیل شرکت های کوچک و متوسط بسیار بالاتر از کشورهای ثروتمند بوده است و طی دهه آینده نیز همین وضعیت ادامه پیدا خواهد کرد. به نظر می رسد در کشورهای دسته نخست شرکت های کوچک در مرحله اول صنعتی شدن هستند. از طرف دیگر در کشورهای بادرآمد بالا شرکت ها یا بزرگ هستند و جا افتاده و یا کوچک و فعال در حوزه تکنولوژی های پیشرفته. کشورهایی که تازه وارد روند توسعه شده اند. به سبب رشد درآمد سرانه، زمینه تا اندازه ای برای کارآفرینی نسل جدید فراهم است.

این زمینه با تغییراتی که دولت ها در قوانین می دهند فراهم تر می شود. به همین علت است که طی دهه گذشته نرخ تشکیل کسب و کارهای کوچک و متوسط در کشورهایی نظیر روسیه، تایلند، رومانی، کلمبیا و... رشدی دو رقمی داشته است. در این نوع کشورها کارآفرینی حاصل فعالیت شخصی یا گروهی جوانان تحصیلکرده بوده در حالی که در کشورهای غربی یا با درآمد بالا سن کارآفرین ها در هنگام آغاز به فعالیت به طور متوسط بین ۴۵ تا ۵۵ سال بوده است.

 

طی یک دهه آینده با افزایش سن کارآفرین ها در کشورهای در حال توسعه و ورود جوانان کشورهای توسعه یافته به حوزه کارآفرینی الگوی یاد شده تغییر خواهد کرد. نکته مهمی که لازم است دولت ها در گروه اول کشورها مورد توجه قرار دهند این است که باید از تمام پتانسیل های کارآفرینی کشور یعنی افراد در تمام سنین و زن و مرد استفاده شود در غیر این صورت رشد اقتصادی متوقف خواهد شد. روند بعدی در حوزه کارآفرینی طی سال های آینده متنوع شدن محصولات و خدمات شرکت هاست. عامل اصلی این تحول پیشرفت فن آوری اطلاعات و گرایش نسل جوان تمام کشورها به استفاده از این فن آوری به عنوان ابزار استقلال اقتصادی و تشکیل کسب و کار است. پیشرفت های علمی و تکنولوژیک به گونه ای بوده است که هیچ کشوری نمی تواند از بهره گیری از آن احساس بی نیازی کند.

 

اقتصاددان ها معتقدند دو عامل اصلی در تحولات اقتصادی و کارآفرینی در دهه آینده تعیین کننده بازی خواهد کرد: عامل نخست تلاش دولت ها جهت فراهم کردن زمینه فعالیت های کارآفرینانه مردم و عامل دوم روند جهانی شدن پیشرفت های علمی و تکنولوژیک است. در این میان مسلما عامل نخست اهمیت بیش تری دارد، زیرا اگر موانع بر سر راه کارآفرین ها باقی بماند، دستاوردهای تکنولوژیک به سختی می تواند به مشتاقان فعالیت های اقتصادی کمک کند کسب و کارهایی را تاسیس کنند. از سوی دیگر سرمایه گذاران بین المللی نیز مبنای جریان پول و سرمایه خود را میزان تمایل دولت ها به جذب سرمایه گذاری خارجی می دانند. اقتصادهای بسته انعطاف بازار کار را کاهش می دهند. در چنین محیط هایی کارآفرین ها به جای تاکید بر نوآوری و استفاده از تکنولوژی های جدید و کیفیت محصولات تلاش می کنند به مراکز قدرت سیاسی و اقتصادی وابسته شده و قوانین و مقررات را دور بزنند. این شرایط باعث فساد اقتصادی و کاهش رقابت پذیری اقتصاد در برابر با اقتصادهای باز و سالم می شود. فرصتی که طی دهه آینده در اختیار کشورهاست و آن ها می توانند از آن برای توسعه زیرساخت های اقتصادی و اصلاح مقررات استفاده کنند. فرصتی منحصر به فرد و استثنایی است. طی این دهه آن دسته از کشورها که در مسیر اصلاحات اقتصادی قرار می گیرند برای همیشه در حوزه کارآفرینی از دیگر کشورها جلو خواهند بود. به ویژه در کشورهایی که جمعیت جوان دارند کارآفرینی عامل اصلی اشتغال، توسعه پایدار، ثبات اجتماعی و رفاه مردم خواهد بود. به این ترتیب طی یک دهه آینده تفکیکی کاملا قابل ملاحظه بین دو گروه کشورهای یاد شده به وجود خواهد آمد.

 

در حال حاضر در کشورهای با درآمد سرانه پایین شکل غالب کارآفرینی، کسب و کارهای بسیار کوچک است که از یک تا سه نفر در آن مشغول فعالیت هستند. این شکل فعالیت اقتصادی با آن که به کاهش بیکاری کمک می کند اما از آن جا که نقش کوچکی در برنامه های کلان اقتصاد ملی دارد نمی تواند آن طور که ضروری است به اقتصاد برای افزایش رقابت پذیری و رشد بهره وری کمک کند. با رشد سرانه درآمد امکان مصرف افزایش یافته و نیاز به محصولات و خدمات بالا می رود. در این حالت کارگاه ها و کسب و کارهای کوچک قادر به تامین نیازهای رو به رشد مصرف کنندگان نیستند. در این مرحله یا کارآفرین ها به تغییر ساختار تولید خود می پردازند یا کشور به واردکننده محصولات مورد نیاز تبدیل می شود در کشورهای در حال توسعه دارای درآمدهای نفتی واردات مشکل را برای کوتاه مدت حل می کند، اما بیکاری همچنان ادامه خواهد یافت. در کشورهای در حال توسعه فاقد درآمدهای نفتی یا منابع طبیعی، فقر افزایش می یابد. به این شکل کشورهای در حال توسعه چه ثروتمند چه فقیر چاره ای جز تسهیل فرآیند تشکیل کسب و کارهای جدید ندارند، زیرا تنها از این طریق توسعه اقتصادی متوازن خواهد بود و در بلندمدت بنیان های اقتصاد استحکام پیدا خواهند کرد.

 

 

از آن جا که کارآفرینی پدیده ای پیچیده و دارای ابعاد گوناگون است حرکت به سوی آن باید حرکتی حساب شده و همه جانبه باشد. الگوی اصلی توسعه اقتصادی در دهه آینده و سده حاضر الگویی است که کارآفرینی مدرن محور آن را تشکیل می دهد و منظور از کارآفرینی مدرن استفاده از تمام ابزارهای جدید برای توسعه فعالیت اقتصادی، متناسب با نیاز ملی و بین المللی است. نقش دولت ها در این میان، کاهش موانع غیرضروری، ایجاد جو مناسب، اصلاح مقررات، وام دهی، ایجاد امکانات آموزش در تمام سطوح و رفع نگرانی های صاحبان کسب و کارهاست. در حوزه هایی نظیر آموزش یا اصلاح مقررات، تنها دولت ها قادر به برنامه ریزی کلان و حرکت دادن اقتصاد در مسیر صحیح توسعه هستند.

 

طی دهه آینده روندهای زیر در حوزه کارآفرینی مشاهده خواهد شد:

 

۱) افزایش تعداد کارآفرین های زن به ویژه در کشورهای آسیایی و اروپایی

 

۲) بالا رفتن متوسط سن کارآفرین ها در تمام نقاط جهان

 

۳) کاهش متوسط سن زنان کارآفرین در کشورهای صنعتی و ثروتمند

 

۴) افزایش نقش تکنولوژی در فعالیت های کارآفرینانه

 

۵) محوریت نوآوری در کارآفرینی و متنوع شدن محصولات و خدمات کسب و کارها

 

۶) شدت یافتن رقابت جهانی بین واحدهای تولید و خدماتی

 

 

منبع : مجله اینترنتی ویستا